1831 წელს იგი რუსეთში გაემგზავრა. ამ პერიოდში ურთიერთობა დაამყარა რუსეთში გადასახლებულ მარიამ დედოფალთან და ქართველ უფლისწულებთან. პეტერბურგისა და მოსკოვის შემდეგ ორბელიანი ერთი წლით ნოვგოროდში ცხოვრობდა.

1833 წელს პოეტი დააპატიმრეს და ბრალად 1832 წლის შეთქმულებაში მონაწილეობა წაუყენეს. გაირკვა, რომ პოეტს შეთქმულთა ორგანიზაციის წევრებისაგან დავალებული ჰქონდა, ფარული მოლაპარაკება ეწარმოებინა რუსეთში მყოფ ქართველებთან. თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ გრიგოლ ორბელიანი შეთქმულებასთან აქტიურად დაკავშირებული არ ყოფილა. ამაზე მეტყველებს თუნდაც ის ფაქტი, რომ ხელისუფლებამ იგი დამნაშავეთა მეშვიდე კატეგორიაში ჩარიცხა. ნოვგოროდში, პოეტის ბინის გაჩხრეკისას იპოვეს შეთქმულთა შორის მეტად პოპულარული ნაწარმოებები: ორბელიანის მიერ გადმოქართულებული ?ნალივაიკოს აღსარება? (რილეევისა) და იარალი შანშიაშვილისადმი მიძღვნილი ლექსი - ?იარალის!? აგრეთვე დღიურები: ?მგზავრობა ჩემი ტფილისიდამ პეტერბურღამდის?, რომელშიც პოეტი იცავს საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის იდეას, საუბრობს საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვების აუცილებლობაზე და ეროვნული რეგულარული (მუდმივი) ჯარის შექმნის აუცილებლობაზე.

დაპატიმრებული გრ. ორბელიანი ხელისუფლებამ თბილისში ჩამოიყვანა, მაგრამ ავლაბრის ყაზარმებში გრიგოლმა მხოლოდ სამი თვე დაჰყო. ამ მსუბუქი სასჯელის მოხდის შემდეგ მან სამხედრო სამსახური გააგრძელა, მხოლოდ იმ პირობით, რომ რუსეთის რომელიმე მხარეში უნდა ემსახურა. სამშობლოში ჩამოსვლის უფლება არ ჰქონდა. გრიგოლმა რუსეთის იმპერიის არაერთი კუთხე მოინახულა. დიდხანს ცხოვრობდა ბალტიისპირეთში. პოეტი მეტად განიცდიდა სამშობლოსთან, ახლობლებთან განშორებას. შემორჩენილია ამ პერიოდში დაწერილი მისი რამდენიმე პირადი წერილი, სადაც უნაპირო სევდა იგრძნობა.

პოეტს სამშობლოში დაბრუნების უფლება მხოლოდ 1837 წელს მისცეს. მალე იგი ქართველ გრენადერთა პოლკის წევრი გახდა. 1841 წელს მონაწილეობა მიიღო პოლკოვნიკ არღუთინსკის მიერ გურიის გლეხთა აჯანყების ჩახშობაში.

1842 წელს ორბელიანი დაღესტანში იბრძოდა შამილის წინააღმდეგ. მალე ის დააწინაურეს და ავარიის მმართველად დანიშნეს. 15 წელი იმსახურა ორბელიანმა დაღესტანში - ჯერ როგორც სხვადასხვა ოლქის მმართველმა და პოლკის უფროსმა, შემდეგ კი როგორც დაღესტნის ჯარის სარდალმა. ამ დროს იგი ჰაჯი მურატსაც შეხვედრია. დაღესტნელ ნაიბებს თავზარს სცემდა მრისხანე ქართველი გენერლის სახელის გაგონებაც კი. თავად შამილი ორბელიანს თავის ყველაზე დიდ მტრად მიიჩნევდა.

1857 წელს, გააფთრებული ბრძოლების შემდეგ, რუსეთმა მოახერხა შამილის რაზმების წინააღმდეგობის გატეხვა. 1858 წელს გრიგოლ ორბელიანის სახედრო ღვაწლი რუსეთის იმპერიის ხელისუფლებამ არაერთი ჯილდოთი აღნიშნა. მცირე ხანში იგი თბილისში გადაიყვანეს მთავარმართებელ ბარიატინსკის სამსახურში.

ერთი წლის შემდეგ ორბელიანი მთავარმართებლის საბჭოს თავმჯდომარედ დაინიშნა. ცოტა ხნით პეტერბურგსაც ესტუმრა, სადაც შეხვდა თავის დაუძინებელ მტერს - შამილს, რომელიც უკვე დატყვევებული იყო. მაგრამ ეს უკვე აღარ იყო მტრების შეხვედრა: ?შამილა გავიცან პეტერბურღში. კარგი დარბაისელი კაცი ყოფილა... დიდი სიმწრით მიამბო, რომ მიღალატეს ყოველთა მათ, ვინც იყვნენ დაახლოებულნი ჩემთანო?. - იგონებდა გრ. ორბელიანი.

ცხოვრების უკანასკნელი 25 წლის განმავლობაში ორბელიანი თბილისში ცხოვრობდა. ამ პერიოდში იგი განსაკუთრებით აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს საზოგადოებრივ-კულტურულ ცხოვრებაში, ?ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების? ჩამოყალიბებაში, პოლიტექნიკური სკოლის დაარსებაში, ?ვეფხისტყაოსნის? ტექსტის დამდგენი კომისიის მუშაობაში.

70-იან წლებში ჩაება ე.წ. ?თაობათა ბრძოლაში? და ილია ჭავჭავაძის ?გამოცანები? უპასუხა ლექსით ?პასუხი შვილთა?.

1871 წელს მეფის ხელისუფლებამ აღნიშნა 50 წლის იუბილე გრიგოლ ორბელიანის სამხედრო მოღვაწეობისა. პოეტი ხელისუფლებამ რუსეთის იმპერიის ყველაზე დიდი ჯილდოთი - წმ. ანდრია პირველწოდებულის ორდენით დააჯილდოვა. ის პოეტს პირადად იმპერატორმა გადასცა.

1883 წლის 21 მარტს გრ. ორბელიანი გარდაიცვალა. იმდროინდელ პრესაში გამოქვეყნებული ნეკროლოგიდან* ვიგებთ, რომ მის დასაფლავებას 60 ათასზე მეტი ადამიანი ესწრებოდა.

პოეტის ნეშტი ზარბაზნების გრიალში მიაბარეს მიწას, ქაშუეთის ტაძარში.

.
.